Kijk eens naar deze foto’s en beantwoord dan deze vraag: Met wie van deze mensen zou jij een goed gesprek willen hebben?

‘Hoe kan ik dat nou weten?’ Zul je misschien denken. ‘Ik ken deze mensen helemaal niet.’

Of heb je toch meteen een idee bij deze mensen? Ik durf te zeggen van wel.

Deze foto’s zijn onderdeel van het Spiegelbeelden-spel waar ik een aantal jaar geleden tegenaan liep. Ik was in de voorbereiding voor een ontwikkelprogramma waarin een organisatie een stap wilde zetten in betere samenwerking en dan met name op het gebied van inclusiever werken. Het spel gebruikte ik als oefening om het gesprek op gang te brengen met o.a. dus deze vraag Met wie van deze mensen zou jij een goed gesprek willen hebben?

Het gaat over een eerste indruk van iemand. Maar hoe werkt het?

➤ Onze eerste indruk wordt in enkele seconden bepaald. Sterker nog, binnen 0,2 seconden hebben we de anders fysieke aantrekkelijkheid beoordeeld. En binnen twee seconden weten we of iemand veilig is of een gevaar vormt.

➤ Een volledige eerste beoordeling hebben we binnen dertig seconden klaar, blijkt uit dit onderzoek. Thin slicing noemen we dat. Als dunne plakjes gedrag waarop we onze indruk van iemand anders baseren.

➤ Dezelfde onderzoekers melden ook dat onze eerste indruk in de meeste gevallen correct is. Zij lieten studenten drie clips van tien seconden van een hoorcollege zien en vroegen de studenten naar hun eerste indruk van de professor. Die indruk bleek grotendeels overeen te komen met de beoordelingen van studenten die de professor al langer kenden.

Goede zaak dus om die eerste indruk serieus te nemen?

Ja en Nee. Aan de ene kant is het goed om jouw onderbuik gevoel over iemand of een situatie serieus te nemen. Noem het een bron van intuïtieve wijsheid, gebaseerd op eerdere ervaringen en subtiele signalen die niet direct waarneembaar zijn. Het kan ons helpen om beslissingen te nemen die verder gaan dan wat rationeel kan worden verklaard.

➤ Afgaan op je eerste indruk kan ook risicovol zijn. Als je eenmaal iets van iemand ‘vindt’ ga je vaker op zoek naar gedrag dat dat beeld van die persoon bevestigt. En dat kan het begin zijn van het vormen van snel en oppervlakkig oordelen, gebaseerd op uiterlijk, gedrag of zelfs willekeurige interacties. Dit kan leiden tot vooroordelen, verkeerde inschattingen en gemiste kansen voor waardevolle connecties.

Dus: gebruik je onderbuikgevoel en wees je bewust van dit risico dat een eerste indruk niet altijd recht doet aan de complexiteit van een persoon. Want niets is wat het lijkt.