Rolling eyeballs? Nee!

Als je moeder communicatietrainer is, is het leven niet makkelijk. Zeker niet als je in groep 8 zit en beginnende puberverschijnselen begint te vertonen. Moeder wil gedrag verklaren, geen aannames doen en feedback geven volgens nette communicatieregels. Dat soort momenten levert regelmatig rolling eyeballs en verveelde blikken op.

Toch blijf ik dat doen. Niet om onze tienerdochters te kwellen, maar omdat ik het oprecht belangrijk vind dat iedereen zijn zegje kan doen, als er iets stoort. Dat je er niet mee blijft lopen en elkaar weer even snapt. Ook al ben je het niet met de ander eens.

Het komt echt niet alleen door mijn vak. Ik ben opgevoed met ‘niet met ruzie uit elkaar gaan’. En toevallig las ik van de week ook nog eens dat wij in Nederland een praatcultuur hebben en dat we ervoor kiezen onze meningsverschillen met woorden en niet met daden uit te vechten. En dankzij die cultuur zouden kinderen ook nog eens gelukkiger zijn dan in 34 andere westerse landen[1]

Maar hoe doe je dat dan? Hoe zorg je dat je in gesprek komt met je kind, zonder dat het te zweverig en langdradig wordt? Ik heb daar wel een praktisch idee voor. Sinds de meiden kunnen praten, stellen wij elkaar vier vragen als ik ze naar bed breng:

  • wat vond je vandaag het leukste?
  • wat vond je vandaag het minst leukste?
  • wat heb je vandaag voor iemand anders gedaan?
  • waar was je vandaag heel trots op? (op jezelf!)

Niet alleen zij, maar ook ik beantwoord die vragen. En het levert echt hele leuke gesprekjes op. Vier de leuke dingen met ‘leukst’. Bespreek een meningsverschil nog even luchtig na met ‘minst leuk’ Heb je vandaag niets voor iemand anders gedaan (tja, die vind ik nou eenmaal belangrijk) ? Denk er dan morgen even aan. En ‘trots’… die is vaak nog wel het lastigste. Alle vragen moeten beantwoord worden, dus denk maar goed na. Een goed cijfer op school.. een sportprestatie of iets heel simpels: ‘ik wilde mijn kamer niet opruimen maar heb het toch gedaan.’

Niet ingewikkeld, je bent een paar minuutjes kwijt en het levert veel op. Echt! Want geloof me, als iets míj rolling eyeballs oplevert, dan is het wel gezweef en langdradig. (StiP met de hoofdletter P van praktisch he 🙂 )

 

[1] http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/4164041/2015/10/15/Zeurende-kinderen-Ze-zijn-juist-dolgelukkig.dhtml

Ik zie, ik zie wat jij niet doet

“Ze heeft er gewoon geen zin in, op haar eigen manier vindt ze het gewoon makkelijker.” Aldus de groep 2 juf van mijn dochter.

Het is al weer een tijdje geleden gebeurd, maar toch voelt het alsof het gisteren was. Mijn haren gingen rechtovereind staan en mijn dochter stond beteuterd naast me. Kijkend van de juf naar mij en weer terug. Het ging over de manier van het vasthouden van een pen bij het schrijven. Dat deed dochter niet volgens het schrijfprotocol. Het was een week voor de zomervakantie maar gelukkig was er hoop: ik kon een gum-achtig blokje van de juf lenen dat precies om een pen paste. Waardoor je maar op één manier de pen kon vasthouden. Zo konden wij de hele vakantie samen oefenen met schrijven. Zes weken lang.

Wat me nou het meest tegenstond van deze situatie? Niet dat blokje. En ook niet eens de toon van de juf, of de schrijfregels. Ik snap best dat het handig is dat kinderen op een bepaalde manier leren schrijven. Wat me echter irriteerde, was dat werd gezegd dat ze er ‘geen zin in had‘. Hoe kon juf dat weten? Wat was dat voor conclusie, naar aanleiding van het schrijfgedrag van mijn dochter?

In mijn trainingen hebben we het vaak over het verschil tussen observeren en interpreteren. Het moge duidelijk zijn: observeren is wat je feitelijk ziet en interpreteren is wat je invult over die feitelijke situatie. Het woord interpretatie komt van het Franse interprète, wat “tolk”, maar ook “vertolker” betekent. In feite vertaal je het dus gedrag.

Terug naar de situatie. Wat we observeren: bij het schrijven klemt dochter haar pen tussen wijs- en middelvinger. En de juf houdt haar pen tussen het puntje van haar wijsvinger en duim vast. We observeren overigens ook dat 26 van de 28 kinderen in de klas de pen net zo als juf vasthouden. Wat juf interpreteert: dochter heeft geen zin om de pen net zoals zij vast te houden. Is dat waar? Zou kunnen! Maar is dat de enige mogelijke waarheid? Dacht het niet. Misschien vindt dochter het lastig, of heeft ze een blaar op een vinger waardoor het pijn doet als ze de pen net als juf vasthoudt.

Laten we ervan uit gaan dat de juf mijn dochter wilde helpen. Haar intentie was vast goed. Maar doordat ze misgokte bij de interpretatie waarom mijn dochter haar pen zo vast hield (‘je hebt er geen in zin’), was dochter niet meer ontvankelijk voor de goedbedoelde tip, het schrijfblokje. Dat ding lag namelijk niet voor niets de hele zomervakantie in een hoekje.

Conclusie? Als je iemand goed bedoeld wilt helpen met iets dat volgens jou handiger kan, is het belangrijk eerst te kijken wat diegene doet. Kijk, beschrijf wat je ziet en stop. Herkent de ander dat? Als het feitelijk is beschreven, zou dat moeten. Is dat niet zo? Probeer je het nog een keer. Zorg dat er niet op voorhand wrijving ontstaat over de reden waarom iemand iets doet. Daar heb je het daarna pas over.

We zijn ondertussen bijna zes jaar verder en dochter zit in groep 8. Ze schrijft nog steeds niet übernetjes maar van de week kwam ze thuis met een geweldig opstel. Ik zou niet weten hoe ze daarbij haar pen heeft vastgehouden. Mag jij raden of me dat interesseert. Vul maar in, voor een keertje.

Kinderen die vragen worden niet overgeslagen

‘Mama als er een ambulance en politieauto allebei met sirene tegelijk bij het rode stoplicht komen, wie mag er dan eerst?’ Tweeënhalf was mijn dochter toen ze mij die vraag stelde. Midden op straat in het centrum van Parijs. En ik wist daar even geen antwoord op. Natuurlijk wel even gegoogeld toen ik weer thuis was.

De meiden zijn ondertussen al weer een paar jaar ouder maar tijdens deze zomervakantie werd ik weer even herinnerd aan de ‘waarom-periode’. Op de camping stonden we tegenover een gezin met twee jongens van 5 en 8 jaar. De jongste, een energiek roadrunnertje dat de hele dag op het voetbalveld of in het zwembad te vinden was, kon er ook wat van. Zodra een nieuwe campinggast het veld op kwam rijden, had hij de gewoonte te inspecteren wie het was. Met leuke gevolgen. ‘Hoe doe jij dat?’ vroeg hij aan een heer in de opa-leeftijd die zijn caravan met een zogenaamde mover plaatste. De ‘opa’ legde uit wat een mover was waarna hij voorstelde dat de kleine onderzoeker er ook even mee mocht. Zo zet je als vijf-jarige maar mooi even een caravan op zijn plek. Zijn vader vertelde mij dat het jochie een rondleiding voor elkaar had gekregen op een prachtige yacht in de haven in een kustplaatsje in de buurt. Toen ik vroeg hoe hij dat had geregeld, was het antwoord simpel: Gewoon door te vragen. ’Wat een mooie boot, mag ik die eens van dichtbij bekijken?’ Had hij aan het welgestelde echtpaar gevraagd dat op het dek van hun schip aan het eten was. Simpel as that.

Is het echt zo simpel? Ik hoorde laatst dat je op je creatiefst bent als je vijf jaar bent. Je stelt de hele dag vragen en je lacht om alles. Doordat je op school juist stil moet zijn en eerst je vinger op moet steken voordat je überhaupt praat, is je creativiteit gehalveerd als je acht bent. Omdat je je conformeert, je aanpast aan wat moet. In drie jaar!

Ik hou van vragen. Daarom werk ik ook zo graag met basisschoolkinderen en jong volwassenen die niet zomaar alles aannemen wat ze verteld wordt. Van vragen kun je leren. Ik pleit dan ook voor het verlengen van de waarom-periode. Voor onbepaalde tijd, niks geen tijdelijke contracten. Kunnen we meteen dat achterhaalde spreekwoord skippen: ‘Kinderen die vragen worden overgeslagen’. Want kinderen die zwijgen zullen ook nooit wat krijgen.

‘Waarom eten jullie pannenkoeken?’ vroeg roadrunner op onze laatste vakantiedag aan mij terwijl ik het beslag roerde. Je snapt wat het gevolg was.

Stop met zinloos gequoot!

Eigenlijk heb ik een hekel aan van die leiderschapsquotes.

De meeste dan. Sommige zijn echt wel mooi en waar. Maar van die clichés en dooddoeners daar kan je toch echt niet meer mee aankomen.

Via een werkgever kreeg ik eens zo’n scheurkalender, je kent ze wel. Elke dag een ‘inspirerende quote’. Ik besloot de kalender het voordeel van de twijfel te geven en ging hem gebruiken. Het leek me dan leuk om een prikbord vol te hangen met de mooiste en echt inspirerende quotes. Het werden er drie in een jaar. Dat is nog geen 1%. En gelukkig was het geen schrikkeljaar, anders was dat succes nog minder geworden.

Vandaag gebeurde er iets bijzonders. Ik stond voor een groep meerbegaafde basisschool leerlingen en wilde dag vier van mijn trainingsprogramma over leiderschap starten. Totdat meisje X, 9 jaar, haar vinger opstak. Ze wilde graag iets aan mij en aan de klas laten zien en voorlezen. En het was … een quote. Van een scheurkalender. En terwijl ze daar stond en trots uitlegde waarom ze dit zo’n mooie zin vond, realiseerde ik mij: het ligt niet aan de quote. De quote kan er niets aan doen. Het is de quote-dumper die van de quote een cliché maakt. Of het nou op social media is, of op een prikbord: stop met het zinloos gequoot! Kies de jouwe er zorgvuldig uit en dan pas delen graag. De quote wordt pas prachtig en inspirerend als jij er echt iets mee kunt en jij er betekenis aan kan geven.

IMG_1324

Dus heb ik nog steeds een hekel aan leiderschapsquotes. Tenzij het ‘echt’ is. En tenzij het van een meisje van 9 komt, natuurlijk.

 

Leiderschap voor basisschool kinderen

StiP werkt voor en met talenten die willen werken aan communicatie, die samenwerking willen verbeteren en zich willen ontwikkelen.

Je bent echter nooit te jong om te beginnen met persoonlijke ontwikkeling. Op de basisschool al is het belangrijk om te ontdekken wie je bent, wat je talenten zijn, hoe je kunt samenwerken en hoe jij jouw droom laat uitkomen. Deze en nog meer thema’s komen aan bod in mijn programma ‘ Leiderschap voor basisschool kinderen’. Dit voorjaar mag ik starten op een basisschool in een klas voor hoogbegaafde kinderen tussen 8 en 12 jaar. Een traject op maat met leerzame en leuke en soms ook grappige oefeningen die je aan het denken zetten over jouw leiderschap. Ik houd je op de hoogte van de vorderingen!

Nu al meer informatie? Neem dan contact met mij op.